Zaczyna się niewinnie. Najpierw pytasz wujka Google “Jak zostać przewodnikiem sudeckim?”, a potem wpadasz na kurs, który wywraca Twój codzienny rytm jak narodziny dziecka i mieli cię przez prawie dwa lata. To prawda, brzmi groźnie, ale wiedz, że może się to okazać przygodą twojego życia.
Zawód przewodnika górskiego w Polsce jest zawodem regulowanym. Zanim zaczniesz go wykonywać musisz przejść długotrwałe szkolenie i jak prawnik czy lekarz, zdać państwowy egzamin… Co więcej, w naszym kraju jest to zawód ograniczony terytorialnie, dlatego na obszarze polskich gór mamy przewodników trzech rodzajów. Dla kolejnych grup górskich są nimi:
- przewodnik sudecki,
- przewodnik beskidzki,
- przewodnik tatrzański.
Ponadto przewodnicy dzielą się na klasy. Podstawowe szkolenie, którego pewnie szukasz, przygotuje cię do tego, by zostać przewodnikiem sudeckim klasy III. Jak się pewnie domyślasz, potem można dwukrotnie awansować w tym fachu.
Rok 2023 to rok przewodników sudeckich. Więcej dowiesz się –> klikając tutaj.
Przewodnik sudecki – kim jest i czy zawsze nosi czerwony polar?
Przewodnik sudecki to osoba uprawniona do tego, by zabierać turystów w góry. Wiem, wiem… w wielu głowach pojawia się teraz postać dobrotliwego, często starszego pana w czerwonym polarze, który na wycieczce szkolnej opowiada legendy, a wycieczki osób dorosłych rozwesela sprośnym żartem. Nic bardziej mylnego…
Przewodnik sudecki to przede wszystkim gość, który ma zadbać o bezpieczeństwo w górach. Naszym podstawowym zadaniem jest, dostosować tempo i drogę do możliwości grupy, reagować na sytuacje, które w czasie wycieczki się zdarzają i podejmować decyzje, które będą czynić wycieczkę jak najbardziej bezpieczną.
Przewodnik sudecki to fachowiec, który zna szlaki, doskonale orientuje się w terenie, a ponadto zna historię regionu, jego przyrodę i jest pasjonatem Sudetów. Gdy będzie na to czas, a warunki będą sprzyjające, opowie ci niejedną historię, której nie znajdziesz nawet w drukowanych przewodnikach i podróżniczych blogach.
Przewodnik sudecki to osoba, która zazwyczaj oprowadza zorganizowane grupy turystyczne. Nie myśl jednak, że nie zdarza nam się pracować z indywidualnymi turystami, czy choćby prowadzić naszych gości w górach na wycieczki narciarskie. W tym zawodzie każdy może wybrać swój styl i swoją drogę – tfu, szlak!
Przewodnik sudecki nie musi mieć czerwonego polaru. Przewodnicy sudeccy z kręgów PTTK zwykli nosić czerwoną odzież górską, ale nie jest to żaden nakaz. Wśród organizacji szkolących przewodników sudeckich są też inne organizacje, które używają często innych “barw”. W SKPS Wrocław – z którego ja się wywodzę – barwą “mundurka” jest kolor granatowy. Nie ma też kogoś takiego jak przewodnik sudecki PTTK, jeśli chodzi o nazwę uprawnień. Przewodnik górski sudecki to tytuł nadawany uprawnieniami państwowymi przez Marszałka Województwa i jako taki widnieje w legitymacji przewodnika. Są oczywiście przewodnicy sudeccy zrzeszeni w PTTK (sam też jestem członkiem tego towarzystwa) lub zrzeszeni w kołach przewodnickich przy oddziałach PTTK, ale to zupełnie inna sprawa.
Kurs na przewodnika sudeckiego
Pierwszy poważny krok na drodze do tego, by zostać przewodnikiem sudeckim, to znalezienie kursu. Kursy na przewodnika sudeckiego są organizowane w różnych miastach. Najpopularniejsze to chyba kursy we Wrocławiu, Jeleniej Górze, Kłodzku i Wałbrzychu.
Kto może zorganizować kurs przewodnika sudeckiego
Kurs przewodnicki może zorganizować instytucja wpisana do rejestru podmiotów uprawnionych do przeprowadzenia takiego szkolenia. Rejestr ten prowadzony jest przez urzędy marszałkowskie, które czuwają, by szkolenia obejmowały wymagane prawem podstawy programowe. W efekcie liczba kursów do wyboru wcale nie jest duża.
Gdzie można zrobić kurs przewodnika sudeckiego
Kursy we Wrocławiu organizuje stowarzyszenie Studenckie Koło Przewodników Sudeckich (w skrócie SKPS Wrocław), w Jeleniej Górze Oddział PTTK Sudety Zachodnie, kurs przewodnicki w Kłodzku – PTTK Kłodzko. Ponadto kursy organizowane są przez prywatne firmy, na przykład w Wałbrzychu firmę przewodnicką, która związana jest z PTTK Wałbrzych.
Ile trwa kurs przewodnika sudeckiego?
Jednym z częstych pytań jest pytanie od długość kursu na przewodnika sudeckiego. Długość kursu uzależniona jest od konkretnego szkolenia. Każdy kurs ma swój program i swoje wymogi, które określa kierownictwo kursu. Kursy muszą wypełnić narzucone przez podstawy prawne minima, ale większość dobrych kursów realizuje znacznie szerszy program.
Zazwyczaj kurs przewodnicki trwa 1,5 roku. Razem z egzaminami wewnętrznymi oraz egzaminem państwowym szkolenie przeważnie trwa jakieś dwa lata. To właściwie tyle, ile minimalnie trwają szkolenia do GOPR…
Nie dla każdego kurs kończy się jednak po półtora roku. Oprócz życia na kursie, jest codzienność, a ta potrafi czasem płatać figle. Bywa, że kursanci szkolą się dłużej, zanim sięgną po upragnioną blachę i legitymację przewodnika górskiego.
Jak wygląda kurs przewodnika sudeckiego
Jak wspomniałem każdy kurs jest inny. Na pewno każdy obejmuje zajęcia z topografii, fizjografii Sudetów, pierwszej pomocy, geologii i przyrody sudeckiej. Na kursach organizowane są zazwyczaj egzaminy cząstkowe, a czasem także końcowy egzamin wewnętrzny. Wszystko po to, by kursantów przygotować jak najlepiej do egzaminu państwowego na przewodnika górskiego oraz do przyszłej pracy przewodnickiej.
Kursy składają się z zajęć teoretycznych oraz wycieczek kursowych. Pod okiem doświadczonych przewodników sudeckich nabywa się wiedzy, umiejętności, a także prowadzi wycieczki. Do przejścia są setki kilometrów szlaków i niezliczona ilość szczytów do zdobycia. A na każdym szczycie – przynajmniej tym widokowym – czeka panoramka, czyli ćwiczenie z rozpoznawania okolicznych gór i miejscowości.
Tak, tak, kurs sudecki to dwa lata, podczas których będziesz mieć pod górkę i w czasie których poznasz multum ciekawych ciekawych rzeczy. I to jeszcze nie wszystko. Kurs to też nowe znajomości z ludźmi, którzy podobnie jak Ty, zarażeni są pozytywnym bakcylem łażenia po górach!
Kurs przewodników sudeckich w SKPS Wrocław
Organizacją, która szkoliła mnie na przewodnika było Studenckie Koło Przewodników Sudeckich. Kurs sudecki w SKPS uchodzi za trudny, ale też daje wiele satysfakcji i naprawdę świetnie przygotowuje do egzaminów i przyszłej pracy. Na kursie SKPS oprócz podstawowych szkoleń (t.j. fizjografia, przyroda, geologia czy pierwsza pomoc), organizowanych jest wiele dodatkowych szkoleń. W SKPS bowiem bardzo poważnie podchodzimy do rozwijania górskich kompetencji kursantów, ale też nie zapominamy o aspektach krajoznawczych.
Kiedyś napiszę dłużej, o tym, jak wygląda kurs przewodnicki w SKPS. Na pewno, na tym kursie sudeckim możesz spodziewać się solidnych szkoleń praktycznych i teoretycznych z:
- topografii,
- ratownictwa lawinowego i podstaw lawinoznawstwa,
- biwakowania w trudnych warunkach i organizacji improwizowanych schronień,
- prostych szkoleń wspinaczkowych,
- zajęć z architektury, historii Śląska, symboliki sakralnej
- warsztatów z zarządzania grupą i rozwiązywania konfliktowych sytuacji.
Kurs to solidna dawka praktycznych umiejętności. By ich nabrać biegamy dniem i nocą na przełaj z kompasem i mapą, “ratujemy” z detektorem i sondą lawinową w ręce, budujemy śnieżne jamy, w których spędzamy mroźną i ciemną noc…
Oprócz takich szkoleń ujętych w programie, czasem organizujemy koleżeńskie szkolenia i spotykamy się na via ferratach, czy na nartach skitour.
Egzamin na przewodnika górskiego
Wszystkie te przygody prowadzić mają do konkretnego celu – egzaminu na przewodnika sudeckiego. Jak wygląda egzamin przewodnicki? Składa się on z trzech dni, podczas których komisja egzaminacyjna złożona z doświadczonych przewodników sudeckich, naukowców lub znawców regionu, sprawdza wiedzę i umiejętności kandydata na przewodnika sudeckiego lub przewodniczkę sudecką.
W pierwszym dniu odbywa się część teoretyczna. Składa się na nią trudny test z wiedzy o Sudetach oraz egzamin ustny. W części ustnej zazwyczaj odpowiada się na problemowe pytania otwarte, losuje skały i zdjęcia roślin, które należy rozpoznać i o których należy opowiedzieć.
W drugim i trzecim dniu egzaminu sprawdzana jest nie tylko wiedza, lecz także umiejętności. Kolejne dni to bowiem terenowy test, gdzie każdy z kandydatów wciela się w rolę przewodnika i zdaje sprawdzian z umiejętności nawigowania, zarządzania grupą. Oczywiście podczas tego testu także opowiada o miejscach przez które wiedzie trasa egzaminacyjna i odpowiada na pytania komisji. Trasę egzaminu praktycznego poznaje się na dwa tygodnie przed egzaminem.
Kto może zostać przewodnikiem sudeckim
Przewodnikiem sudeckim może zostać osoba, które:
- ukończyła 18 lat,
- ma co najmniej wykształcenie średnie,
- nie jest karana w związku z wykonywaniem zawodu przewodnika lub pilota turystycznego,
- odbyła kurs przewodnicki.
Może wydawać się, że to nie są wygórowane wymagania. Żeby jednak pozytywnie przejść szkolenie, trzeba determinacji, prawdziwej pasji i chęci przyswojenia sobie ogromnej dawki wiedzy o Sudetach.
Prawda jest jednak taka, że wiele osób jest w stanie spełnić te wymagania, a na kolejne kursy zapisuje się spora liczba sudeckich pasjonatów, którzy prędzej czy później zdobywają przewodnicką legitymację i żałują, że kurs już się skończył. Kurs to bowiem też wiele szczęśliwych chwil i przyjaźnie, które zostają na resztę życia!
Zapisz się na kurs przewodników sudeckich –> odwiedź stronę SKPS Wrocław
* Zdjęcie tytułowe: Marek Piwnicki, Unsplash